ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΩΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN: ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΦΩΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΟΥΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ

Abstract

Η παραγωγή ομιλίας απαιτεί τη συνεργασία πέντε χαρακτηριστικών συστημάτων και πιο συγκεκριμένα της φώνησης, της αναπνοής, της αντήχησης, της προσωδίας και της άρθρωσης (Anderson & Noma B., 2013). Η φώνηση έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο πολύπλοκα φαινόμενα της ανθρώπινης φυσιολογίας (Titze, 1994). Αποτελεί την κύρια πηγή του ήχου στην ομιλία, η οποία στη συνέχεια τροποποιείται από τις δομές πάνω από τον λάρυγγα. Σε γενετικές διαταραχές που συνυπάρχουν και διανοητικές αναπηρίες, η εμφάνιση δυσλειτουργιών φωνής είναι πολύ συχνή (Becker et al., 2017). Μια από αυτές είναι το σύνδρομο Down, η εμφάνιση του οποίου είναι αποτέλεσμα τρισωμίας, στο ζευγάρι χρωμοσώματος 21 (Antonarakis & Epstein, 2006). Λόγω μορφολογικών ανωμαλιών των φωνητικών οργάνων τα άτομα αυτά εμφανίζουν διαταραχές φώνησης. Η φωνή τους χαρακτηρίζεται ως τραχιά, αναπνευστική, μονότονη, βραχνή και ρινική (Moran & Gilbert, 1982). Οι μελέτες όμως που έχουν γίνει σχετικά με την αξιολόγηση της φώνησης των ατόμων με σύνδρομο Down είναι περιορισμένες παγκοσμίως (Albertini et al., 2010) και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Η αξιολόγηση της φώνησης μπορεί να γίνει με δυο τρόπους (Καμπανάρου, 2007), είτε μέσω της χρήσης οργάνων, είτε μέσω της αντιληπτικής ακουστικής αξιολόγησης, με τη δεύτερη να είναι προτιμητέα ευρέως στον κλάδο των λογοθεραπευτών. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η αντιληπτική αξιολόγηση των διαταραχών φώνησης σε παιδιά σχολικής ηλικίας με σύνδρομο Down από τελειόφοιτους φοιτητές λογοθεραπείας και επαγγελματίες λογοθεραπευτές και στο τέλος η σύγκριση των απαντήσεων των δύο ομάδων. Θα διερευνηθεί επομένως, η εκπαιδευτική επάρκεια της πειραματικής ομάδας (φοιτητές) να αξιολογήσουν, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (λογοθεραπευτές). Ακόμα, θα συγκριθούν οι απαντήσεις των λογοθεραπευτών που κατέχουν εξειδίκευση στη φωνή και αυτών που δεν έχουν. Πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη συμμετείχαν 15 τελειόφοιτοι φοιτητές λογοθεραπείας και 15 επαγγελματίες λογοθεραπευτές, εκ των οποίων οι 6 διαθέτουν εξειδίκευση στις διαταραχές φώνησης. Σαν υλικό χρησιμοποιήθηκαν 2 δείγματα λόγου παιδιών με σύνδρομο Down σε μορφή ΜΡ3 και για την αξιολόγηση εφαρμόστηκε η κλίμακα αντιληπτικής μέτρησης GRBAS. Τα αποτελέσματα έδειξαν αρκετά μικρή απόκλιση των απαντήσεων μεταξύ των φοιτητών και των επαγγελματιών λογοθεραπευτών, ώστε να μη θεωρείται στατιστικώς σημαντική. Επιπροσθέτως, δε σημειώθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στις απαντήσεις μεταξύ εξειδικευμένων και μη λογοθεραπευτών, με απόκλιση ακόμα πιο μικρή από ότι με τους φοιτητές. Η ομοφωνία στις απαντήσεις, ανεξαρτήτως ιδιότητας, αποτελεί ενισχυτικό στοιχείο για την αξιοπιστία της αμφιλεγόμενης αντιληπτικής αξιολόγησης. Συνοψίζοντας, μελλοντικές έρευνες πάνω στην αξιολόγησης των διαταραχών φώνησης στο σύνδρομο Down και τη μέριμνα για αυτές είναι αναγκαίες, καθώς τέτοιες μελέτες εκλείπουν από την ελληνική βιβλιογραφία.