Μελέτη περίπτωσης ασθενούς με δυσφαγία και δυσφωνία εξαιτίας ακτινοβολίας και κλινικές προκλήσεις κατά την θεραπεία

Abstract

Ο καρκίνος κεφαλής και τραχήλου (Head and Neck Cancer) αφορά την εμφάνιση κακοήθων όγκων στις περιοχές αυτές. Προκαλείται εξαιτίας της κατανάλωσης αλκοόλ, του καπνίσματος, του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) κλπ. Ο βαθμός σοβαρότητας του καρκίνου ταξινομείται σύμφωνα με το μοντέλο TNM, με τα συμπτώματά του να ποικίλουν σε κάθε ασθενή. Ο καρκίνος αντιμετωπίζεται με διαφορετικούς τρόπους, σε συνδυασμό ή μεμονωμένα. Εξαιτίας των επιδράσεων της θεραπείας, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει προβλήματα στην κατάποση και την φώνηση, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ο λογοπαθολόγος αξιολογεί την κλινική του εικόνα, προσφέρει τις γνώσεις του στους φροντιστές και την διεπιστημονική ομάδα και ενημερώνει για την πρόληψή του σε άτομα που κινδυνεύουν να τον εμφανίσουν. Επιπλέον, ο πολύποδας είναι μια ανωμαλία στην περιοχή των φωνητικών χορδών που προκαλείται από την κακή χρήση της φωνής και εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές. Οι ασθενείς που έχουν πολύποδες, περιγράφουν την φωνή τους ως τραχιά ή βραχνή και με γρέτζο δυσκολεύοντας την καθημερινή τους επικοινωνία. Ο πολύποδας αφαιρείται χειρουργικά και ο ασθενής έπειτα, με την βοήθεια του λογοπαθολόγου, εντάσσεται σε πρόγραμμα θεραπείας της φωνής του για την αποκατάσταση των φωνητικών του λειτουργιών. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι: • Να αναφερθεί η σημαντικότητα της σωστής ενημέρωσης και κλινικής διαχείρισης ενός ασθενούς. • Να διερευνηθούν οι ύστερες επιπτώσεις που προκαλούνται εξαιτίας της τοξικότητας της ακτινοβολίας σε ασθενείς που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία. • Να επισημανθούν οι προκλήσεις με τις οποίες ένας κλινικός έρχεται αντιμέτωπος κατά την αξιολόγηση και την θεραπεία ενός ασθενούς με διαταραχές στην κατάποση ή/και την φώνηση. • Να τονισθεί η σημασία της επιλογής του κατάλληλου τύπου θεραπείας, της ενσωμάτωσης των θεραπειών προφύλαξης στο θεραπευτικό πρόγραμμα ενός ασθενούς, αλλά και η αναγκαιότητα για την συνεχή αξιολόγηση και τροποποίηση της θεραπείας σε ασθενείς με αυτές τις διαταραχές. • Να αποτελέσει πρόκληση για μελλοντικές έρευνες και περεταίρω διερεύνηση του βαθμού επίπτωσης ενός θεραπευτικού προγράμματος κατάποσης στην φώνηση. Η εργασία αφορούσε την μελέτη ενός συγκεκριμένου ασθενούς, ο οποίος ανέπτυξε μακροπρόθεσμα προβλήματα στην κατάποση και την φώνηση εξαιτίας της έκθεσής του σε ακτινοβολία για την θεραπεία καρκίνου στην περιοχή του τραχήλου ύστερα από χειρουργική αφαίρεση πολύποδα. Ο ασθενής υπεβλήθη σε αξιολόγηση της κατάποσης με την χρήση εύκαμπτου ενδοσκοπίου (FEES) και αντιληπτική αξιολόγηση της φωνής μέσω της κλίμακας GRBAS και του προγράμματος Praat. Η εκτίμηση των απόψεων του ασθενούς σχετικά με την κατάποσή του την τελευταία εβδομάδα πραγματοποιήθηκε μέσω του ερωτηματολογίου MDADI, ο βαθμός δυσκολίας που αντιμετώπιζε ο ασθενής σε συνθήκες κατάποσης αξιολογήθηκε με την χρήση του εργαλείου EAT-10 και στο ερωτηματολόγιο VHI δόθηκαν απαντήσεις που αφορούσαν τον βαθμό της χρήσης της φωνής του ασθενούς καθώς και τον αντίκτυπο των διαταραχών της φωνής στην καθημερινότητά του. Ο ασθενής ακολούθησε θεραπευτικό πρόγραμμα για την βελτίωση της κατάποσης, αλλά εξαιτίας επιπλοκών που προέκυψαν (αφωνία), εντάχθηκε σε προστατευτικό πρόγραμμα για την προφύλαξη και επανάκτηση της φωνής του. Με το πέρας των θεραπευτικών προγραμμάτων ο ασθενής υπεβλήθη σε επαναξιολόγηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το θεραπευτικό πρόγραμμα για την προφύλαξη της φωνής βελτίωσε ελαφρώς τα φωνητικά προβλήματα του ασθενούς, ενώ το θεραπευτικό πρόγραμμα για την κατάποση ήταν πλήρως αποτελεσματικό, αλλάζοντας προς το καλύτερο την καθημερινότητα του ασθενούς.