Η αρχή της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η διερεύνηση του αυτοδιοίκητου χαρακτήρα των πανεπιστημίων. Μελετάται η ισχύουσα νομοθεσία, οι θεσμοί που διέπουν τη λειτουργία τους, οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης. Σκοπός είναι να εξεταστεί αν υφίσταται τυπική αυτονομία ή ουσιαστική στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Διαθέτουν πραγματικά την ικανότητα να λειτουργούν πλήρως αυτόνομα και ανεξάρτητα; Υπάρχει ελευθερία στη διαχείριση των υποθέσεών τους ή περιορίζεται από την εποπτεία του κράτους; Το υλικό και η μέθοδος που ακολουθήθηκε στην εργασία βασίζεται στην ανάλυση περιεχομένου πρωτογενούς έρευνας, στο πεδίο της νομοθεσίας και στην βιβλιογραφική ανασκόπηση. Σημαντικό μέρος της εργασίας αποτελεί η ανάλυση των δεικτών της έρευνα 2017 του European Universities Association και η σύγκρισή τους με την ισχύουσα νομοθεσία Ν.4475/2017 «Οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης, ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις». Οι δείκτες που αναλύθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν είναι η οργανωτική αυτονομία, η οικονομική αυτονομία, η αυτονομία στη διαχείριση του προσωπικού και η ακαδημαϊκή αυτονομία. Η σύγκριση της ελληνικής νομοθεσίας με τα δεδομένα της έρευνας του European Universities Association οδηγεί σε αποτελέσματα που τεκμηριώνουν την άποψη ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο επιτρέπει ένα σημαντικό βαθμό αυτονομίας στα πανεπιστήμια, ωστόσο δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι δεν υφίσταται κρατική παρέμβαση. Από την ανάλυση των δεδομένων της παρούσας έρευνας γίνεται κατανοητός ο τρόπος διακυβέρνησης των ελληνικών πανεπιστημίων και αποτιμάται η κατάσταση σε ότι αφορά την αυτονομία καθώς και τα αίτια για την έλλειψη αυτής. Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι η οικονομική εξάρτηση των πανεπιστημίων από την κρατική χρηματοδότηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο που περιορίζει τον βαθμό αυτονομίας τους. Αναδεικνύεται ωστόσο η ανάγκη να διερευνηθούν περαιτέρω οι μεταβαλλόμενες συνθήκες που ορίζει το εκάστοτε νομικό πλαίσιο.