Παραβατικότητα ανηλίκων

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία μελετά το φαινόμενο της παραβατικότητας των ανηλίκων, καθώς και τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινόμενου τόσο βιβλιογραφικά όσο και με την διεξαγωγή ποιοτικής έρευνας. Το φαινόμενο της παραβατικότητας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει ανοδική πορεία και γίνεται φανερό πως η κοινωνία δεν έχει επίγνωση των διαστάσεων του, καθώς δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση. Η έρευνα που διεξάχθηκε εστίασε στην μελέτη του φαινόμενου στα πλαίσια της κοινωνίας της Πάτρας και έχει σκοπό να διερευνήσει τις απόψεις των επαγγελματιών που συνεργάζονται με ανηλίκους είτε άμεσα είτε έμμεσα. Διερευνήθηκε η γνώμη των επαγγελματιών που διατηρούν συνεργασία με ανηλίκους που έχουν προβεί σε παραβατική συμπεριφορά ή ανηλίκους που βρίσκονται σε κίνδυνο να τελέσουν κάποια αξιόποινη πράξη. Διερευνήθηκαν επίσης και οι απόψεις των επαγγελματιών που συμβάλλουν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινόμενου. Οι επαγγελματίες ρωτηθήκαν για το ποιοι είναι, κατά την άποψη τους, οι αιτιολογικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση αυτής της συμπεριφοράς από τους ανηλίκους και για το εάν γνωρίζουν προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης που εφαρμόζονται για την εξάλειψη του. Επιπλέον διερευνήθηκε ο ρόλος των επαγγελματιών όσον αφορά την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινόμενου. Η πτυχιακή εργασία απαρτίζεται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι θεωρητικό και περιλαμβάνει επτά κεφαλαία, ενώ το δεύτερο μέρος είναι ερευνητικό και βασίζεται στην έρευνα που διεξήχθη, μέσω των συνεντεύξεων που ελήφθησαν και των συμπερασμάτων που εξήχθησαν από αυτές. Ειδικότερα, στο θεωρητικό μέρος της μελέτης, στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο σκοπός της εργασίας και πραγματοποιείται μια προσπάθεια ώστε να προσδιοριστούν οι πιο σημαντικές έννοιες και όροι της παραβατικότητας που χρησιμοποιούνται στην παρούσα εργασία. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται εκτενής ανάλυση των αιτιών που μπορεί να οδηγήσουν έναν ανήλικο σε παραβατική συμπεριφορά. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται το νομοθετικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας, χωρισμένο σε δύο ενότητες: η πρώτη αφορά την νομοθεσία που ίσχυε πριν την ψήφιση του Νόμου 3189/2003 και η δεύτερη την νομοθεσία που ισχύει μετά την ψήφιση του Νόμου. Στη συνέχεια, στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι υπηρεσίες που λειτουργούν με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων, ενώ το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στους τρόπους αντιμετώπισης και πρόληψης στα πλαίσια της οικογένειας, του σχολείου αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Στη συνέχεια το έκτο κεφάλαιο παρουσιάζει προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε χώρες εκτός αυτής. Τέλος στο έβδομο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού σχετικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση στο οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον και στην απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Η πτυχιακή εργασία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της ποιοτική έρευνας. Σκοπός της έρευνας ήταν να εντοπιστούν οι αιτιώδεις παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση της παραβατικότητας, να ερευνηθεί η συνεργασία και επαφή των επαγγελματιών που συνεργάζονται με ανηλίκους και να γνωστοποιηθεί η εφαρμογή προγραμμάτων που αφορούν την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινόμενου και ο ρόλος των επαγγελματιών στην εφαρμογή τους. Εν κατακλείδι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα είναι τα παρακάτω: Το πρόβλημα της παραβατικότητας είναι πολυπαραγοντικό και οι επαγγελματίες παρέχουν κυρίως συμβουλευτική και υποστηρικτή βοήθεια στους ανηλίκους.