Η πορεία των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα

Abstract

Το επιστημονικό αντικείμενο της πτυχιακής εργασίας είναι η ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης της ελληνικής αγοράς κινητής τηλεφωνίας και η αποτύπωση των πιθανότερων προοπτικών της, ένα αρκετά ευρύ θέμα το οποίο εξαρτάται από μια σειρά παραμέτρων των οποίων η καταγραφή συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την τελική επιτυχία αυτού του εγχειρήματος. Στις βασικές παραμέτρους της αγοράς συγκαταλέγονται η συνδρομητική βάση, η σχετική τεχνολογία, οι εκάστοτε επικρατούσες οικονομικές συνθήκες, οι δράσεις και η συνολική συμπεριφορά των μεγάλων εταιρειών, καθώς και η περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα η οποία καθορίζει εν πολλοίς την στάση της πολιτείας και των αρχών σε πολλά σημαντικά θέματα όπως η ιδιωτικότητα και η προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Η δομή της παρούσας εργασίας είναι η ακόλουθη. Καθώς η Ελλάδα δεν αποτελεί σε καμμία περίπτωση απομονωμένο σημείο της υδρογείου αλλά, αντιθέτως, εκτός της συνεχόμενης και πολυετούς συμμετοχής της σε μια πλειάδα διεθνών τηλεπικοινωνιακών οργανισμών, είναι ποικιλοτρόπως διασυνδεδεμένη σε πολιτικό, νομικό, οικονομικό, και τεχνολογικό επίπεδο τόσο με την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και με τις σημαίνουσες χώρες του πλανήτη, στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται μια ανασκόπηση της πορείας της διεθνούς αγοράς κινητής τηλεφωνίας. Στην συνέχεια συνοψίζεται η ιστορία της ελληνικής αγοράς κινητής τηλεφωνίας ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει πως και γιατί βρίσκεται στο τωρινό σημείο. Στο επόμενο κεφάλαιο αναλύονται οι κύριοι παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνουν την ελληνική αγορά. Εκτός από την ανασκόπηση της παρούσας κατάστασης, αναλύονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική αγορά με ιδιαίτερη μνεία στις λανθάνουσες παθογένειες που ανέδειξε η κρίση του 2010. Τέλος, οι προοπτικές της ελληνικής αγοράς και ορισμένα πιθανά σενάρια αναλύονται στο τελευταίο κεφάλαιο.

Παρότι η ιστορία της είναι σχετικά σύντομη καλύπτοντας τρεις δεκαετίες, η ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας έχει διέλθει από διάφορά στάδια. Στο πρωταρχικό της στάδιο η εν λόγω αγορά στα τέλη της δεκαετίας του 1990 αριθμούσε μια συνολική συνδρομητική βάση η οποία ανερχόταν γύρω στο 1% του ελληνικού πληθυσμού ενώ η κάλυψη του δικτύου περιοριζόταν αποκλειστικά στα σημαντικά αστικά κέντρα. Πολύ γρήγορα το στάδιο αυτό διαδέχθηκαν δύο συνεχόμενα στάδια ανάπτυξης. Το πρώτο τέτοιο στάδιο κάλυψε προσεγγιστικά μια οκταετία σχεδόν εκθετικής ανάπτυξης και διαμόρφωσε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο στην Ελλάδα με βασικά του χαρακτηριστικά την ενσωμάτωση στο εταιρικό μοντέλο στρατηγικών συμμαχιών είτε με κολοσσούς είτε με δυναμικά ανερχόμενες εταιρείες ενέργειας καθώς και την έντονη κινητικότητα μεταξύ των συνδρομητικών βάσεων των διαφόρων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας. Το δεύτερο ήταν ένα διάρκειας μισής δεκαετίας στάδιο γραμμικής ανάπτυξης από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 μέχρι και τις αρχές περίπου της δεκαετίας του 2010 με κύρια χαρακτηριστικά τις σταθερές και ώριμες επιχειρηματικές κινήσεις και μια σταθερή, αλλά όχι απαραίτητα και στατική, κατανομή των συνδρομητών στις εναπομείνασες εταιρείες του χώρου. Τέλος, συμπίπτοντας με την αρχή της συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα, εξαιρουμένης μιας μικρής καθυστέρησης, ακολούθησε ένα ακόμα στάδιο το οποίο χαρακτηρίζεται από κορεσμό της αγοράς συνοδευόμενος όμως από σημαντικές προσπάθειες αναθέρμανσης της αγοράς. Στις τελευταίες συγκαταλέγεται η αναβίωση των στρατηγικών συμμαχιών, αυτή την φορά με την αυτοκινητοβιομηχανία και την βιομηχανία ψυχαγωγίας, πολιτικές δυναμικού marketing, και μια έντονη ροπή συνεργασίας με ψηφικά κοινωνικά δίκτυα, κυρίως με όσα βασίζονται στην τοποθεσία, τα καλούμενα location based social media, όπως το Foursquare και στην εικόνα όπως το Instagram. Κάθε στάδιο εξετάζεται ενδελεχώς στο κείμενο.

Σε γενικές γραμμές, οι τάσεις οι οποίες αποτυπώνονται στα διαθέσιμα προς παρατήρηση δεδομένα συντείνουν στο να καταδείξουν την ανάγκη για ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων τα οποία θα συμπεριλαμβάνουν τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις και την έλευση του διαδικτύου των αντικειμένων (Internet of Things - IoT). Όντως, τα έξυπνα κινητά διαθέτουν πλέον μια πλειάδα αισθητήρων όπως η κάμερα υψηλής ανάλυσης, μικρόφωνο, αισθητήρες θερμοκρασίας και υγρασίας, και επιταχυνσιόμετρα και ως εκ τούτου ταιριάζουν πλήρως με το πνεύμα του IoT. Παρά την συνεχιζόμενη ύφεση και την διαφαινόμενη στασιότητα της αγοράς κινητής τηλεφωνίας στην χώρα μας, οι προοπτικές για ανάκαμψη παραμένουν θετικές υπό την θεμελιώδη προϋπόθεση πως τόσο η επερχόμενη επανάσταση του IoT όσο και οι νέες στρατηγικές συμμαχίες θα αξιοποιηθούν πλήρως και με τον κατάλληλο τρόπο.