Η ιδιωτικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Abstract

Η επικαιρότητα και η σημασία του θέματος της παρούσας εργασίας σχετίζεται άμεσα με τη δυναμική που παρουσιάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη σύγχρονη πραγματικότητα, την αυξημένη ένταξη και ζήτηση των προσωπικών πληροφοριών στην καθημερινότητα και την ανάγκη προστασίας της ιδιωτικότητας ως βασική αξία της ανθρώπινης ζωής και δράσης. Mέσα από τη σχετική βιβλιογραφική ανασκόπηση προσδιορίστηκε η αλληλεπίδραση μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ιδιωτικότητας του ατόμου, προσδιορίζοντας τους κινδύνους παραβίασής της και τους μηχανισμούς - πολιτικές προστασίας της. Έχει θεσπιστεί σχετικό νομοθετικό πλαίσιο τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εγχώριο επίπεδο, απαιτείται όμως μια συνεχής διαδικασία δυναμικής προσαρμογής, με ζητούμενο τη συνεργασία του νομοθέτη με ανεξάρτητα τεχνικά κλιμάκια και επιτροπές, με τη δυσκολία της διαδικασίας να είναι αναμφισβήτητη. Ένας βασικός τρόπος προσέγγισης περιπτώσεων αυτού του είδους είναι το κατά πόσο συνδέεται ο ψηφιακός και ο πραγματικός εαυτός. Υφίσταται πλήθος πεδίων κινδύνου που σχετίζονται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απόρροια των τεχνολογικών παραμέτρων υλοποίησης της διαδικασίας (βάσεις δεδομένων, χρήση του ίδιου του Διαδικτύου και η δυνατότητα για την επανα-ταυτοποίηση ενός χρήστη, η ασύρματη δικτύωση και η εφαρμογή διάφορων μεθοδολογιών και «εργαλείων» που συμμετέχουν στη διαδικασία διαχείρισης και αποθήκευσης της προσωπικής πληροφορίας (όπως η εξόρυξη δεδομένων, η περιβάλλουσα νοημοσύνη και οι συγκλίνουσες τεχνολογίες) και τεχνολογικά «εργαλεία» όπως οι μηχανές αναζήτησης, τα λογισμικά ανάκτησης, οι υπηρεσίες σύννεφου και το κακόβουλο λογισμικό. Δεν πρέπει επίσης να παραβλεφθεί η σύγχρονη τάση των επιχειρήσεων για συλλογή διαδικτυακών δεδομένων που σχετίζονται με τις προτιμήσεις των καταναλωτών προκειμένου να εφαρμόσουν πολιτικές διαδικτυακού - ψηφιακού μάρκετινγκ. Από τη σχετική επισκόπηση προέκυψε πλήθος περιπτώσεων παραβίασης της ιδιωτικότητας τόσο σε ευρύτερο επίπεδο ηλεκτρονικών επικοινωνιών όσο και σε στοχευμένο επίπεδο χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στον αντίποδα, οι μηχανισμοί προστασίας μπορούν να εντοπιστούν τόσο σε επίπεδο εφαρμογής τεχνολογικών μεθόδων όσο και σε επίπεδο υιοθέτησης συγκεκριμένων πολιτικών - συμπεριφορών. Έτσι, θα πρέπει το σύστημα να έχει υιοθετήσει πολιτική ασφαλείας που θα διέπεται από το τρίπτυχο Ακεραιότητα – Διαθεσιμότητα – Εμπιστευτικότητα, ενώ η χρήση των κοινωνικών δικτύων θα πρέπει να γίνεται με βάση τη λογική προστασίας της ιδιωτικότητας τόσο από την πλευρά του διαχειριστή όσο και από αυτή του/της συμμετέχοντα/ουσας, ενώ καθοριστικός επίσης είναι ο ρόλος της συμπεριφοράς, η οποία θα πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Οι τεχνολογικές εφαρμογές για την προστασία της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο διαχωρίζονται σε αυτές της ανωνυμίας ή ψευδωνυμίας και στις ονομαστικές. Ενδεικτικά αναφέρονται η ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων, οι βιομετρικές τεχνολογίες, το Ε-Token και οι «έξυπνες» κάρτες. Σε κάθε περίπτωση, ζητούμενο είναι μια υπεύθυνη και δυναμική προσέγγιση του θέματος τόσο από τους επίσημους φορείς όσο και από τους διαχειριστές/χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.