Η γραφιστική ως μέσο οπτικής επικοινωνίας

Abstract

Η τέχνη της γραφιστικής από την αρχαιότητα και την εμφάνιση των πρώτων τοιχογραφιών, των πέτρινων επιγραφών και των πρώτων μορφών γραφής, μέχρι τη σύγχρονη εποχή και τις αμέτρητες γραφιστικές συνθέσεις με τις απεριόριστες χρήσεις, βρίσκεται στη ζωή του ανθρώπου ως βασικό μέσο οπτικής επικοινωνίας. Είτε έντυπα είτε ηλεκτρονικής μορφής, τα γραφιστικά σχέδια ικανοποιώντας την βασική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία, μας μεταφέρουν μηνύματα μέσω της εικαστικής γλώσσας και της σημειολογίας με βάση την αισθητική και το ύφος του εκάστοτε καλλιτέχνη - δημιουργού. Συνεπώς ένα γραφιστικό έργο καταφέρνει να οπτικοποιήσει πληροφορία, ίσως μεγάλου όγκου, σε μια μόνο σελίδα και με τρόπο που θα κεντρίσει και θα κρατήσει το ενδιαφέρον του αποδέκτη. Μια ακόμα ανάγκη του ανθρώπου που καλύπτει η γραφιστική είναι αυτή της διαμόρφωσης ενός περιβάλλοντος αισθητικά άρτιου έτσι ώστε η καθημερινότητα μας να γίνεται πιο ευχάριστη. Ξεκινώντας λοιπόν από τις τοιχογραφίες στα σπήλαια με μόνη πηγή έμπνευσης τη φύση και τα ζώα η ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί συνεχίζεται με την ανακάλυψη της γραφής και φυσικά με την ανακάλυψη της τυπογραφίας το 1456. Παρατηρούμε ότι όλη του τη ζωή ο άνθρωπος προσπαθεί να αποδώσει σημασία σε όλα τα σημεία με τα οποία έρχεται σε επαφή, μια ανάγκη η οποία έχει άμεση σχέση με την ύπαρξη του, την κοινωνία και τον πολιτισμό. Η επικοινωνία μεταξύ μας καθίσταται ικανή λόγω αυτών των σημείων. Επομένως η σημειολογία έχει ως βασικότερο σκοπό της να κατανοήσει τον μηχανισμό της σημασίας χωρίς όμως να διακρίνει σε χαμηλής και υψηλής σημασίας σημεία. Μια από τις κυριότερες χρήσεις της γραφιστικής είναι στον τομέα της διαφήμισης. Πρόκειται για ένα είδος επικοινωνίας το οποίο πραγματοποιείται από τους δημιουργούς της με σκοπό να επηρεαστούν ή να πειστούν οι αποδέκτες της (target group) και να αγοράσουν το προϊόν, να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία ή ακόμα και να ασπαστούν την ιδέα. Ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας κοινωνίας η διαφήμιση προσαρμόζεται κάθε φορά στα εκάστοτε κοινωνικοπολιτικά δεδομένα και συμβαδίζει πάντα με αυτά. Ο δημιουργός των Γραφικών Τεχνών συνεπώς, συμμετέχει στην διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας, αφού μέσω των διαφόρων εντύπων που δημιουργεί βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον κόσμο. Σημαντική είναι και η σχέση της γραφιστικής με τις εικαστικές τέχνες όπως για παράδειγμα με την ζωγραφική. Αν προσπαθήσουμε να ταυτίσουμε την γλώσσα με την εικαστική και την γραφιστική τέχνη θα λέγαμε πως η δεύτερη πλησιάζει κατά πολύ στην αργκό εφόσον πρέπει να είναι σύντομη και ταυτόχρονα ουσιαστική και κατατοπιστική όσο αναφορά τον επικοινωνιακό της σκοπό. Η ζωγραφική από την άλλη μεριά εκφράζει με τα ίδια περίπου μέσα το προσωπικό μήνυμα του καλλιτέχνη το οποίο φυσικά δεν απευθύνεται σε όλους. Σε κάθε όμως περίπτωση γραφιστικής εφαρμογής ο δημιουργός θα πρέπει να καθορίσει το κοινό στο οποίο θέλει να απευθυνθεί και στη συνέχεια να διαμορφώσει το μήνυμα κατάλληλα έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Μετά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η παραγωγή γραφιστικών εντύπων είναι αδιάκοπη αφού οι ανάγκες του κοινού συνεχώς αυξάνονται. Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και των ηλεκτρονικών προγραμμάτων αποτελεί πλέον τον βασικότερο τρόπο δημιουργίας γραφιστικών εντύπων, προσφέροντας στον γραφίστα απεριόριστες επιλογές και δυνατότητες επεξεργασίας. Φυσικά όπως και στα έντυπα έτσι και στα ηλεκτρονικά σχέδια η ποιότητα, η αξία και το αισθητικό αποτέλεσμα θα κριθούν από την εμπειρία, την επιδεξιότητα και την δημιουργικότητα του χειριστή – γραφίστα.