Αντιμετώπιση χρόνιας αυχεναλγίας μηχανικής αιτιολογίας σε ασθενείς τρίτης ηλικίας μέσω ομαδικών προγραμμάτων άσκησης. Μια συγκριτική μελέτη

Abstract

Εισαγωγή: Ο αυχενικός πόνος είναι ένα σημαντικό ζήτημα που φαίνεται να απασχολεί τον παγκόσμιο πληθυσμό. Η αιτιολογία του ποικίλλει και είναι ένα πρόβλημα το οποίο μπορεί και να έχει μεγάλες επιπτώσεις στη καθημερινή ζωή των ασθενών. Η φυσικοθεραπεία ως συντηρητική θεραπεία πρώτης γραμμής, κατέχει έναν ιδιαίτερης σημασίας ρόλο στην αντιμετώπιση του αυχενικού πόνου. Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες που διερευνούν μια πληθώρα φυσικοθεραπευτικών και μη τεχνικών και την αποτελεσματικότητα τους στην αντιμετώπιση του αυχενικού πόνου. Τα ομαδικά προγράμματα άσκησης αποτελούν έναν αποδεκτό τρόπο θεραπευτικής άσκησης στην τρίτη ηλικία, όμως δεν έχει διερευνηθεί η αποτελεσματικότητά τους στην χρόνια αυχεναλγία. Σκοπός: Στόχος της παρούσας μονής τυφλής τυχαιοποιημένης μελέτης είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας δύο διαφορετικών προγραμμάτων ομαδικής θεραπευτικής άσκησης με έμφαση σε ασθενείς τρίτης ηλικίας με χρόνιο αυχενικό πόνο μηχανικής αιτιολογίας. Ειδικότερα, απώτερος στόχος είναι η σύγκριση της αποτελεσματικότητας δύο ομαδικών προγραμμάτων διαφορετικής κατεύθυνσης. Η μελέτη έλαβε την έγκριση της επιτροπής ηθικής του τμήματος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας. Μέθοδος: 22 περιπατητικοί εθελοντές (21 γυναίκες, 1 άνδρας), μέλη του 2ου ΚΑΠΗ Πατρών με αυχενικό πόνο άνω των 3 μηνών (χρόνιο) και μέσο όρο ηλικίας 72,27±6,62 (διακύμανσης από 60 έως 83) συμμετείχαν στην παρούσα μελέτη. Το δείγμα χωρίστηκε τυχαία σε δύο ομάδες, Ομάδα Ά , n=12 (ομάδα κινητικότητας & σταθεροποίησης αυχένα) και Ομάδα ΄Β ομάδα παρέμβασης n=10 (ομάδα ασκήσεων στάσης). Πραγματοποιήθηκε λήψη ιστορικού, συμπλήρωση ερωτηματολογίων α) με δημογραφικά στοιχεία και με χαρακτηριστικά των συμπτωμάτων του ασθενών β) Δείκτης Ανικανότητας του αυχένα (Neck Disability Index NDI) γ) Κλίμακα άγχους και κατάθλιψης (Hospital Anxiety and Depression Scale ή HADS) δ) μέτρηση του πόνου μέσω της αριθμητικής κλίμακας μέτρησης του πόνου (Numeric Rating Scale ή NRS) και ε) κλινική εξέταση που περιλάμβανε τη δοκιμασία κρανιοαυχενικής κάμψης και της μέτρηση της τροχιάς των κινήσεων (ROM) του αυχένα. Η Ά Ομάδα περιλάμβανε θεραπευτικές ασκήσεις κινητικότητας του αυχένα, ελαστικότητας και ενδυνάμωσης των μυών του αυχένα καθώς και ασκήσεις ενεργοποίησης - ενδυνάμωσης των εν τω βάθει καμπτήρων μυών του αυχένα. Οι ασκήσεις της ΄Β Ομάδας είχαν ως στόχο την διόρθωση της στάσης στην όρθια και καθιστή θέση, την διόρθωση της κυφωτικής στάσης μέσω του ελέγχου της θέσης των ώμων και ωμοπλατών, την βελτίωση της κινητικότητας της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και την βελτίωση της σταθεροποίησης του πυρήνα του σώματος (core stability control). Οι δύο παρεμβάσεις διήρκεσαν 8 εβδομάδες, εκτελούμενες 2 φορές την εβδομάδα για 30 λεπτά τη φορά. Πραγματοποιήθηκε περιγραφική και στατιστική ανάλυση με το πρόγραμμα SPSS (έκδοση 20.0). Αποτελέσματα: Πριν την έναρξη της θεραπευτικής παρέμβασης οι δύο ομάδες είχαν σχεδόν σε όλες τις παραμέτρους μη στατιστικά σημαντικές διαφορές (p<0,05). Η Ά Ομάδα παρέμβασης (ομάδα κινητικότητας & σταθεροποίησης αυχένα) έδειξε στατιστικά σημαντική βελτίωση στον αναφερόμενο πόνο NRS (p=0.005), στη ROM κάμψης (p=0.001) δεξιάς (p=0.01) και αριστερής (p=0.005) στροφής αλλά και στο τελικό αποτέλεσμα του Neck Disability Index (p=0.006). Η ΄Β Ομάδα (ομάδα ασκήσεων στάσης) έδειξε στατιστικά σημαντική βελτίωση στον αναφερόμενο πόνο NRS (p=0.003), στη ROM κάμψης (p=0.009), στην υποκλίμακα άγχους της κλίμακας HADS (p=0.037) και στο τελικό αποτέλεσμα του Neck Disability Index (p=0.024). Τέλος και οι δύο ομάδες παρεμβάσεις βελτίωσαν την αντοχή των εν τω βάθει καμπτήρων μυών του αυχένα (chi-square=0.020). Συμπεράσματα: Και στις δύο ομάδες βελτιώθηκε ο πόνος των και η λειτουργικότητα των ασθενών. Η Ά Ομάδα βελτίωσε την ενεργητική ROM περισσότερων κινήσεων από την ΄Β Ομάδα. H ΄Β ομάδα βελτίωσε και το άγχος των ασθενών. Και οι δύο ομάδες βελτίωσαν την αντοχή των εν τω βάθει καμπτήρων μυών του αυχένα. Φαίνεται ότι και τα δύο θεραπευτικά ομαδικά προγράμματα άσκησης ήταν αποτελεσματικά στην βελτίωση του αυχενικού πόνου και λειτουργικότητας του δείγματος τρίτης ηλικίας της μελέτης με χρόνιο αυχενικό πόνο.