Εμβιομηχανική ανάλυση λειτουργικών δοκιμασιών κάτω τριτημορίου

Abstract

Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι η παρουσίαση των εμβιομηχανικών παραμέτρων των λειτουργικών δοκιμασιών του κάτω τριτημορίου του ανθρώπινου σώματος. Δηλαδή η ανάδειξη των ερευνητικών τεκμηρίων σχετικά με τα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά βασικών δοκιμασιών που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη για την λειτουργική αξιολόγηση από την πύελο και κάτω. Μετά την περιγραφή κάθε δοκιμασίας αναζητήθηκαν σε διαδικτυακές βάσεις δεδομένων επιστημονικές μελέτες, οι οποίες μέτρησαν χαρακτηριστικά όπως οι δυνάμεις εδαφικής αντίδρασης, οι επιταχύνσεις που αναπτύσσονται στα μέλη του σώματος και στο κέντρο πίεσης της βάσης στήριξης, η ενεργοποίηση των μυών κ.α. στις πιο ανωτέρω δοκιμασίες. Η χρησιμότητα αυτής της μελέτης έγκειται κυρίως (i) στη συγκέντρωση της γνώσης που υπάρχει σχετικά με τα φορτία που επιβάλλονται στο σώμα κατά τη διάρκεια της λειτουργικής αξιολόγησης της πυέλου και των κάτω άκρων, με στόχο την επιλογή των ασφαλών δοκιμασιών κατά περίπτωση, και (ii) στη συνειδητοποίηση του βαθμού ενεργοποίησης των εμπλεκόμενων μυών, ώστε να ερμηνεύονται ορθά τα αποτελέσματα της λειτουργικής απόδοσης και να σχεδιάζεται σωστή στόχευση στις περιπτώσεις ανεπαρκειών. Μέθοδος: Η αναζήτηση έγινε στις βάσεις δεδομένων PubMed, Scopus, PEDro και Google Scholar με λέξεις κλειδιά όπως functional test (ή ονομαστικά οι δοκιμασίες όπως “drop jump”, «single leg hop” κλπ.), ground reaction force, center of pressure, EMG, joint reaction. Αποτελέσματα: Αρχικά εντοπίστηκαν 90 μελέτες. Κατά την αξιολόγησή τους απορρίφθηκαν 25, καθώς δεν πληρούσαν τα κριτήρια εισόδου στη μελέτη και τελικά συμπεριλήφθηκαν 65 μελέτες. Τα κύρια ευρήματα συνοψίζονται σε ποσοστά της σωματικής μάζας, σε φορτίσεις που αναπτύσσονται κατά την επίτευξη των δοκιμασιών και σε ποσοστά της μέγιστης εκούσιας μυϊκής ενεργοποίησης. Στην παρούσα εργασία συμπεριλαμβάνονται αρχικά μελέτες, οι οποίες εξετάζουν δοκιμασίες των κάτω άκρων και πιο συγκεκριμένα δοκιμασίες αλμάτων (single leg-hop, standing long jump, vertical jump, crossover hop test for time and distance, drop jumps, one-leg hop for distance, single-leg triple hop for distance, timed single leg hop, single leg 6 m hop for time, side hop test, figure 8 hop test, square hop test for time and number of jumps). Από το σύνολο των δοκιμασιών των κάτω άκρων, που έχουν να κάνουν με άλμα, ενδιαφέρουσες κρίνονται οι δοκιμασίες side hop όπως και οι δοκιμασίες drop jumps, οι οποίες επιτρέπουν τον υπολογισμό της μείωσης της πιθανότητας τραυματισμών. Στις λειτουργικές δοκιμασίες των κάτω άκρων μελετήθηκαν και δοκιμασίες ισορροπίας (lower extremity functional test, Y-balance test, single leg 90ο spins, single-leg balance, single-leg stance), από τις οποίες περισσότερες αναφορές σε έρευνες είχε η δοκιμασία Y-balance test. Στα κάτω άκρα ανήκει και η κατηγορία δοκιμασιών με καθίσματα και διάφορες παραλλαγές αυτών (one-leg squat for depth, percentage leg press, deep squat, single-leg squat), όπου στις μελέτες περισσότερο αποτελεσματική κατά την εφαρμογή της κρίνεται η δοκιμασία deep squat. Στις λειτουργικές δοκιμασίες των κάτω άκρων ανήκουν και οι δοκιμασίες με τρέξιμο ή αλλαγή κατεύθυνσης ενώ ο ασκούμενος τρέχει σε μία προκαθορισμένη διαδρομή (modified t-test, agility T-test, modified agility test, reactive agility test) και στις οποίες η μεθοδολογία του Τ- test και οι παραλλαγές αυτής, ειδικότερα η δοκιμασία reactive agility, εφαρμόστηκαν επιτυχημένα προς εξέταση της ευλυγισίας. Από τις δοκιμασίες του κορμού, οι περισσότερο αναποτελεσματικές στα άρθρα τα οποία μελετήθηκαν ήταν οι δοκιμασίες trunk stability και unilateral hip bridge endurance ενώ αντίθετα, η δοκιμασία trunk stability push up κρίθηκε αξιόπιστη για τη μέτρηση της σταθερότητας του κορμού. Συζήτηση: Φάνηκε ότι υπάρχει ποικιλία ως προς τις δυνάμεις που αναπτύσσονται και την ενεργοποίηση μυών, γεγονός που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην επιλογή των δοκιμασιών σε κάθε περίπτωση κλινικής αξιολόγησης. Τα ευρήματα και η επιλογή των πιο αξιόπιστων λειτουργικών δοκιμασιών βρίσκουν πρακτική αξία στην ενσωμάτωσή τους σε νέες μελέτες αλλά και σε πρωτόκολλα αποκατάστασης/ενδυνάμωσης που επικεντρώνονται στις μυϊκές ομάδες και αρθρώσεις, που εμπλέκονται στην συγκεκριμένη λειτουργική δοκιμασία.