Επιτομή:
Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία έχει ως στόχο να διερευνήσει μέσω της μελέτης περιπτώσεων δίγλωσσων παιδιών, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, όσο και ανά περίπτωση, τις επιπτώσεις αλλά και τις ελλείψεις που μπορεί να παρουσιάζει ένα παιδί που χαρακτηρίζεται ως δίγλωσσο στην ανίχνευση των αναγνωστικών δυσκολιών στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου.
Επομένως, οφείλαμε να παρουσιάσουμε όχι μόνο την ορολογία αλλά και τις έννοιες και τις εννοιολογικές δομές που είναι απαραίτητες για την βαθύτερη κατανόηση των δίγλωσσων ατόμων και καταστάσεων, αντίστοιχα. Στις προκείμενες περιπτώσεις διγλωσσίας, στόχος μας ήταν η μελέτη παιδιών με διγλωσσία τα οποία προέρχονταν από διαφορετικές χώρες. Οι χώρες οι οποίες επιλέχθηκαν για τον σκοπό αυτό είναι η Βουλγαρία, η Συρία, η Αλβανία, η Ρωσία και η Ελλάδα.
Αρχικά χορηγήσαμε το αξιολογητικό εργαλείο, Ανίχνευση και διερεύνηση των αναγνωστικών δυσκολιών στο Νηπιαγωγείο και στην Α’ & Β’ Δημοτικού (Πόρποδας, 2007), το οποίο και χορηγήσαμε σε μαθητές ηλικίας 6 έως 9 ετών που φοιτούσαν στην Α΄ και Β΄ τάξη του δημοτικού σχολείου.
Ο πληθυσμός της ερευνάς μας ήταν 75 παιδιά, τα οποία χωρίστηκαν σε 5 ισόποσες ομάδες των 15 ατόμων. Η πρώτη ομάδα περιλάμβανε παιδιά από την Ρωσία ηλικίας 6-9 ετών, η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνε παιδιά από την Βουλγαρία ηλικίας 6-8 ετών, η τρίτη ομάδα περιλαμβάνε παιδιά από την Συρία ηλικίας 6-9 ετών, η τέταρτη ομάδα περιλαμβάνε παιδία από την Αλβανία ηλικίας 7-8 ετών και η τελευταία ομάδα περιλαμβάνε μαθητές από την Ελλάδα ηλικίας 6,5-8 ετών. Τα παιδιά εξετάστηκαν στα σχολεία που φοιτούσαν και για όλα υπήρχε έγκριση του σχολείου για την συμμετοχή τους στην έρευνα καθώς και έγκριση των γονέων. Η διεξαγωγή της πειραματικής διαδικασίας έγινε σε σχολεία της Θεσσαλονίκης. Η συλλογή και η επεξεργασία του δείγματος διήρκησε περίπου 6 μήνες από τον Οκτώβριο του 2018 έως τον Μάρτιο του 2019.
Το τεστ που δόθηκε στα παιδιά αποτελείται από εννέα δοκιμασίες-κλίμακες αξιολόγησης, οι οποίες αξιολογούν τέσσερις βασικούς τομείς γνωστικών-γλωσσικών λειτουργιών που συνθέτουν και υποστηρίζουν την εκμάθηση και τη διεκπεραίωση της αναγνωστικής λειτουργίας. Οι τέσσερις βασικοί τομείς είναι: η αναγνωστική αποκωδικοποίηση, η αναγνωστική κατανόηση, η φωνολογική επίγνωση και η βραχύχρονη μνήμη φωνολογικών πληροφοριών.
Από τα αποτελέσματα παρατηρήθηκε ότι στις κλίμακες ανάγνωση συλλαβών, ανάγνωση προτάσεων και επιλογή εικόνων και τη διάκριση φωνημάτων δεν υπήρχε μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους μαθητές της Ελλάδας και τους μαθητές της Ρωσίας. Οι δύο γλώσσες εμφανίζουν κοινά σημεία στη φωνητική (κοινά γράμματα στο αλφάβητο, κανόνες στίξης), στη μορφολογία (αρκετά κοινά μέρη του λόγου, γραμματικά γένη, δύο αριθμοί, κλίσεις, πτώσεις, ρήματα, βαθμοί παράθεσης, εγκλίσεις, φωνές), στη σύνταξη όπου παρατηρείται γενικά ομοιομορφία με τους κύριους όρους της πρότασης να δομούνται παρόμοια και τα είδη των προτάσεων να είναι κοινά στις δύο γλώσσες. Επίσης σχεδόν ίδια ήταν τα αποτελέσματα ανάμεσα στην Βουλγαρία και την Αλβανία στις κλίμακες ανάγνωση συλλαβών, ανάγνωση προτάσεων και επιλογή εικόνας, απαλοιφή φωνημάτων και επανάληψη ψευδολέξεων. Τέλος παρουσιάστηκαν μεγάλες αποκλείσεις στα ποσοστά ανάμεσα σε όλες τις άλλες χώρες και την Συρία. Ο λόγος που ενδεχομένως υπάρχει τέτοια μεγάλη απόκλιση με τους μαθητές της Συρίας είναι αρχικά ότι οι μαθητές αυτοί είναι μόλις 2-3 χρόνια στην Ελλάδα. Επιπλέον δεν έμαθαν την Ελληνική γλώσσα ταυτόχρονα με την πρώτη γλώσσα (διαδοχική) και ξεκίνησαν την εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής με διαφορετικό αλφάβητο.
