ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΑΥΤΟΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΕ ΔΕΙΓΜΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Abstract

Εισαγωγή. Η οσφυαλγία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα διεθνώς, επιβαρύνοντας οικονομικά τα συστήματα υγείας και επηρεάζοντας τον συνολικό δείκτη αναπηρίας του πληθυσμού. Οι φοιτητές, αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα που επηρεάζεται σημαντικά από την οσφυαλγία λόγω του παρατεταμένου χρόνου σε καθιστικές (καμπτικές) θέσεις και στάσεις, οι οποίες αποτελούν παράγοντα κινδύνου για οσφυαλγία. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει τα επίπεδα οσφυαλγίας σε ένα δείγμα Ελλήνων φοιτητών Φυσικοθεραπείας. Ένας δευτερεύον στόχος της μελέτης ήταν ο έλεγχος της αξιοπιστίας (test-retest reliability) της ελληνικής μετάφρασης ενός προγνωστικού εργαλείου αξιολόγησης της οσφυαλγίας, του Keele StarT Back Screening Tool, το οποίο, σε μετέπειτα χρόνο θα βοηθήσει στην καλύτερη παρακολούθηση της οσφυαλγίας του δείγματος. Μέθοδος. Το ερωτηματολόγιο καταγραφής που δημιουργήθηκε βασίστηκε στο Nordic Musculoskeletal Questionnaire, στο Roland Morris Disability Questionnaire και στην ευρύτερη βιβλιογραφία, αποτελούμενο από 4 ενότητες και συνολικά 33 ερωτήσεις, συμπεριλαμβανομένων κλειστού και ανοιχτού τύπου καθώς και ερωτήσεις τύπου κλίμακας Likert. Το ερωτηματολόγιο διαμορφώθηκε στις φόρμες Google (Google Forms), και διαμοιράστηκε ηλεκτρονικά στους φοιτητές, με πρόσκληση δια μέσω ηλεκτρονικού συνδέσμου. Για την αξιοπιστία της ελληνικής μορφής του StarT Back Tool, χορηγήθηκε κατόπιν ενημέρωσης και συναίνεσης, το ερωτηματολόγιο δύο φορές σε διάστημα 1-3 εβδομάδων (από την αρχική συμπλήρωση). Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε μέσω του google forms (περιγραφική για το πρώτο σκέλος) και του SPSS, (μέσω του συντελεστή συσχέτισης Intraclass Correlation Coefficient ή ICC για την αξιοπιστία) για τη μελέτη αξιοπιστίας. Αποτελέσματα. Το συνολικό δείγμα φοιτητών που συμμετείχε στο πρώτο σκέλος της μελέτης ήταν 52, εκ των οποίων το 46,2% (24) δήλωσαν πως έπασχαν από οσφυαλγία. Η έναρξη του πόνου για το 70,8% (17 άτομα) ήταν πάνω από έξι μήνες πριν (χρόνιος πόνος), ενώ στο 75% των περιπτώσεων (18 άτομα) ο πόνος δεν σχετιζόταν με οξύ τραυματισμό. 14 άτομα (58,3%) δήλωσαν σταδιακή έναρξη του πόνου, με το 70,8% (17 άτομα) να αναφέρουν το συγκεκριμένο επεισόδιο ως το πρώτο τους. Το 29,2% (7 άτομα) των ερωτηθέντων δήλωσε πως ο πόνος εμφανίστηκε πριν από την έναρξή φοίτησής τους στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας, ενώ άλλο ένα 29,2% δήλωσε ως έτος εμφάνισης του πόνου το δεύτερο έτος και ένα 29,2% το τρίτο έτος. Δημοφιλέστεροι παράγοντες κινδύνου αποτελούν η καθιστή και παρατεταμένη όρθια θέση (21 και 19 άτομα, αντίστοιχα) καθώς και η μεταφορά βαριών φορτίων (18 άτομα). Για την αξιοπιστία της ελληνικής έκδοσης του Keele StarT Back Screening Tool (test-retest reliability), χρησιμοποιήθηκε δείγμα 23 ατόμων και οι τιμές του συντελεστή συσχέτισης ICC βγήκαν πολύ καλές (ICC=0,930, με διαστήματα εμπιστοσύνης ενιαίων μέτρων μεταξύ 0,842-0,970, SEM= 0,532 & SDD=54,714%). Συμπεράσματα. Οι φοιτητές Φυσικοθεραπείας φαίνεται να έχουν υψηλή επικράτηση οσφυαλγίας και στην χώρα μας με συγκρίσιμα με χώρες του εξωτερικού αποτελέσματα. Η μετακίνηση φορτίων που σχετίζονται με ακαδημαϊκές διαδικασίες (π.χ. συγγράμματα) και η χρήση των εγκαταστάσεων (π.χ. κακή καθιστική στάση κατά τις εργαστηριακές δραστηριότητες) ίσως να αποτελούν παράγοντες κινδύνου της οσφυαλγίας σε αυτό το δείγμα. Απαιτείται περεταίρω έρευνα για αναλυτικότερη συσχέτιση της οσφυαλγίας με τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες και απαιτήσεις. Επίσης, η ελληνική έκδοση του StarT Back Screening Tool φαίνεται να είναι αξιόπιστη. Επομένως, προτείνεται η χρήση του από επαγγελματίες υγείας και η ενσωμάτωσή του στην οργάνωση της θεραπευτικής διαδικασίας.