Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην πρόληψη και αντιμετώπιση της έκτοπης οστεοποίησης σε νευρολογικούς ασθενείς. Ανασκόπηση αρθρογραφίας

Abstract

Η έκτοπη οστεοποίηση είναι η ανάπτυξη οστίτη ιστού σε μαλακά μόρια που σε φυσιολογικές συνθήκες απουσιάζει. Ενώ είναι πολύ συνηθισμένη επιπλοκή σε τραυματισμούς ή νευρολογικές παθήσεις, αποτελεί ένα άγνωστο πεδίο σε όλες του τις εκφάνσεις. Χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το είδος του τραυματισμού που έχει προηγηθεί, τραυματική (κατάγματα, εγκαύματα), νευρογενής (κακώση νωτιαίου μυελού, κρανιοεγκεφαλική βλάβη) και γενετικής αιτιολογίας (προοδευτική οστεοποιός ινοδυσπλασία). Εμφανίζεται σε διάστημα δύο έως τεσσάρων μηνών με σειρά συχνότητας σε ισχία, γόνατα και αγκώνες. Για την ανάπτυξη έκτοπου οστού παίζουν ρόλο χυμικοί, νευρικοί και τοπικοί παράγοντες που μετατρέπουν μεσεγχυματικά κύτταρα σε οστεοβλάστες (κύτταρα υπεύθυνα για την παραγωγή νέου οστού). Τα αρχικά στάδια της ΕΟ μοιάζουν με φλεγμονή εμφανίζοντας πόνο, οίδημα, ερυθρότητα, αύξηση θερμοκρασίας και μειωμένο εύρος. Μετέπειτα, υπάρχει δυσκαμψία που πιθανόν να καταλήξει και σε αγκύλωση. Η διάγνωση γίνεται μέσω κλινικών συμπτωμάτων, εργαστηριακών δεδομένων (αυξημένη τιμή αλκαλικής φωσφατάσης και ανεβασμένος δείκτης προσταγλαδίνης), ακτινογραφιών, αξονικών και μαγνητικών τομογράφων και σπινθηρογραφήματος τριών φάσεων. Τα αίτια δεν είναι ακόμα σαφή. Νευρολογικοί ασθενείς, φαίνεται να έχουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό προδιάθεση για σχηματισμό έκτοπου οστού. Η σπαστικότητα, η παρατεταμένη ακινητοποίηση, η βίαιη και ακραία κινητοποίηση, το κώμα, ο μηχανικός αερισμός, οι κατακλίσεις κ.α., αποτελούν ακόμα ενοχοποιητικούς παράγοντες που αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία. Η πρόοδος της αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, ακτινοθεραπεία, φυσικοθεραπεία και σε τελικό στάδιο χειρουργική αφαίρεση. Τα αποτελέσματα και τα μέσα της φυσικοθεραπείας είναι αμφιλεγόμενα. Οι διατάσεις και η παθητική κινητοποίηση υπό προυποθέσεις διατηρούν το εύρος κίνησης, προλαμβάνουν την αγκύλωση και τις συνέπειες που προκύπτουν από τη σπαστικότητα. Γι'αυτούς τους λόγους είναι εξίσου σημαντική η σωστή τοποθέτηση του ασθενή και η γενικότερη φροντίδα του ασθενή. Για τη διατήρηση του εύρους τροχιάς χρησιμοποιούνται νάρθηκες κρυοθεραπεία και ηλεκτρική διέγερση. Η τελευταία ενισχύει επιπλέον τη μυική ενδυνάμωση και τη μείωση του μυικού τόνου. Η διαχείρηση της σπαστικότητας επιτυγχάνεται επίσης με θεραπεία Bobath ενώ έχει αποδειχθεί, ότι ένα αποτελεσματικό φυσικοθεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση του πόνου λόγω της έκτοπης είναι ο κρουστικός υπέρηχος.