Καταληπτότητα της ομιλίας σε παιδιά με διαταραχές ομιλίας προσχολικής ηλικίας

Abstract

Σκοπός της μελέτης ήταν να εξεταστεί η καταληπτότητα παιδιών προσχολικής ηλικίας προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσο παιδιά με διαταραχές ομιλίας διαφοροποιούνται από παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Στην έρευνα συμμετείχαν α)οκτώ τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 4;0-4;6 ετών, β)παιδιά με διαγνωσμένες διαταραχές ομιλίας, ηλικίας 4;0 – 6;5 ετών που βρίσκονταν σε διαφορετικό στάδιο ως προς την έναρξη (11-παιδιά) – ολοκλήρωση (19- παιδιά) της λογοθεραπευτικής παρέμβασης. Η συλλογή του δείγματος ομιλίας έγινε σε επίπεδο μονολεκτικό, φράσης, αφηγηματικού λόγου με τις δοκιμασίες Εκφραστικού λεξιλογίου (Βογινδρούκας, Πρωτόπαπας & Σιδερίδης, 1995), Εικόνων Δράσης (Βογινδρούκας, Πρωτόπαπας & Σταυρακάκη, 1997) και το The Bus story test (Renfrew, 1997) αντίστοιχα. Το δείγμα ομιλίας από τις παραπάνω δοκιμασίες ηχογραφήθηκε, απομαγνητοφωνήθηκε και αναλύθηκε 1) σε επίπεδο λόγου ως προς την χρήση κατάλληλου λεξιλογίου, μετάδοση πληροφοριών, εφαρμογή γραμματικών– συντακτικών κανόνων καθώς και 2) σε επίπεδο ομιλίας ως προς την ακρίβεια της παραγωγής των λέξεων στόχων με δύο τρόπους μέτρησης α) το ποσοστό συμφώνων που παράγονται σωστά (PCC) και β) την παρουσία φωνολογικών διεργασιών στο σύνολο των εκφωνημάτων. Για την αξιολόγηση της καταληπτότητας, τα ηχογραφημένα δείγματα μεμονωμένων λέξεων, φράσεων και αφηγηματικού λόγου του κάθε παιδιού δόθηκαν σε δύο ενήλικες ακροατές, μη εξοικειωμένους με την παθολογική ομιλία, οι οποίοι άκουσαν και κατέγραψαν αυτό που πίστευαν ότι ήθελαν να πουν τα παιδιά. Οι καταγραφές αυτές συγκρίθηκαν με την απομαγνητοφώνηση του δείγματος που είχαν κάνει οι ερευνήτριες, προκειμένου να μετρηθεί σε τι ποσοστό έγιναν τα παιδιά καταληπτά από τους μη εξοικειωμένους ακροατές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης είναι καταληπτά σε ποσοστό 93,3%, παρουσιάζουν συνολικά 23 φωνολογικές διεργασίες εκ των οποίων 7 ήταν δόκιμες πρώιμες διεργασίες, 7 δόκιμες μεταγενέστερες και 9 συστημικές διεργασίες. Παρουσιάζουν τέλος 88,3% ποσοστό σωστών συμφώνων. Η επίδοση παιδιών με διαταραχές ομιλίας που οδεύουν προς την ολοκλήρωση του λογοθεραπευτικού προγράμματος δεν παρουσιάζει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση με των επίδοση παιδιών τυπικής ανάπτυξης ως προς το ποσοστό σωστών συμφώνων (p=0,685), την καταληπτότητα αφήγησης (p=0,805), την καταληπτότητα σε επίπεδο φράσης (p=0,499) και ως προς την καταληπτότητα σε επίπεδο λέξης (p=0,949). Η επίδοση των παιδιών που βρίσκονται στην αρχή του προγράμματος παρουσιάζει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση τόσο από την επίδοση παιδιών τυπικής ανάπτυξης, όσο και από την επίδοση παιδιών που έχουν παρακολουθήσει για κάποιο διάστημα συνεδρίες λογοθεραπείας και βαίνουν προς την ολοκλήρωση. Συγκεκριμένα και στις 2 ομάδες παιδιών υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση ως προς την καταληπτότητα σε επίπεδο αφήγησης και ως προς την καταληπτότητα σε επίπεδο λέξης. Τέλος, ως προς τις φωνολογικές διεργασίες παρατηρήθηκε ότι τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης παρουσιάζουν λιγότερο ποσοστό φωνολογικών διεργασιών σε σχέση με τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες ομιλίας. Οι φωνολογικές διεργασίες οι οποίες φάνηκε να υπερτερούν σε μεγάλο ποσοστό είναι: η πτώση κλειστής συλλαβής (17,97%) και η πτώση φωνήματος (11,72%).