Ακτινοβολία: Παράγοντας ανάπτυξης και καταπόνησης των φυτών

Abstract

Η ηλιακή ακτινοβολία είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες ανάπτυξης αλλά και καταπόνησης των φυτών. Αρχικά, στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας πτυχιακής εργασίας περιγράφεται εκτενώς η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και το φάσμα της αλλά και άλλες έννοιες που μας βοηθούν να αντιληφθούμε καλύτερα το πώς επηρεάζει τα φυτά. Μερικές από αυτές τις έννοιες είναι οι νόμοι της ακτινοβολίας, η φωτοσυνθετικά ενεργή ακτινοβολία (PAR) και οι μορφές της ακτινοβολίας και το ενεργειακό ισοζύγιο. Στο δεύτερο κεφάλαιο αποτυπώνεται η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας στη φωτοσύνθεση, την αύξηση και την ανάπτυξη των φυτών. Ειδικότερα, περιγράφονται η φωτοσύνθεση και οι διάφορες χρωστικές, ο διαχωρισμός φωτοαυτότροφων και φωτοετερότροφων οργανισμών, αλλά και οι χρωστικές που παίζουν σημαντικό ρόλο δηλαδή οι χλωροφύλλες, τα καροτενοειδή και οι φυκομπιλίνες. Τέλος, αφού παρουσιάζεται η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη, δίνονται συγκεκριμένα παραδείγματα με την θετική επίδραση του φωτός. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: η επίδραση της ακτινοβολίας στα φωτοσυνθετικά χαρακτηριστικά φυτών σόγιας, στην ανάπτυξη του Arabidopsis thaliana, στην ανάπτυξη του φασκόμηλου κλπ. Στο τρίτο κεφάλαιο περνάμε στον αντίποδα, δηλαδή στην καταπόνηση που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία στα φυτά. Αρχικά αναπτύσσονται έννοιες για την καλύτερη κατανόηση της αρνητικής επίδρασης, όπως η καταπόνηση από αβιοτικούς παράγοντες, η ευοίωνη και δυσοίωνη καταπόνηση, οι βλάβες αλλά και τα στάδια αντίδρασης έναντι στην καταπόνηση. Ύστερα ακολουθεί η ανάλυση της επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στα φυτά, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στην UV-A και την UV-B ακτινοβολία. Τέλος, περιγράφονται οι μεταβολίτες, οι φαινολικές ενώσεις, τα φλαβονοειδή και οι ξανθοφύλλες και ο ρόλος τους στην καταπόνηση και οι φυτορμόνες καθώς και αυτές με την σειρά τους είναι παράγοντες καθοριστικής σημασίας όσον αφορά το στρες στα φυτά.