Επιτομή:
Για να προσδιοριστεί το οικονομικό αποτέλεσμα από την επιχειρηματική δράση της κάθε χρήσης, στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης συντάσσεται ο ισολογισμός. Ο ισολογισμός πρέπει να είναι ακριβής σε σχέση με τα χρονικά όρια της χρήσης, πρέπει να περιλάβει κάθε φορά, αποκλειστικά και μόνο, οικονομικά μεγέθη από τη δράση της επιχείρησης που εντάσσονται και αφορούν την επιχειρηματική περίοδο και δράση.
Αν η χρήση περιλάβει και ποσά που έχουν λογιστεί μέσα στα χρονικά όρια, αλλά όμως δεν αντιστοιχούν στην επιχειρηματική δράση αυτής της περιόδου, τότε το οικονομικό αποτέλεσμα που θα προκύψει από ένα τέτοιο ισολογισμό δεν είναι ακριβές.
Σε αυτές τις περιπτώσεις:
• Τα συμπεράσματα που θα προκύπτανε από διεπιχειρηματικές συγκρίσεις, θα ήταν εσφαλμένα.
• Θα αλλοιωνόταν η φοροδοτική ικανότητα των επιχειρήσεων, με γενική συνέπεια την άδικη μετάθεση του φορολογικού βάρους.
• Θα εξασθενούσε η οικονομική θέση της επιχείρησης, με πιθανή διανομή εικονικών κερδών κτλ.
Για αυτούς τους σοβαρούς λόγους, η «καθαρότητα» του αποτελέσματος της χρήσης, η απαλλαγή του από στοιχεία που δεν ανήκουν σε αυτό, αναγορεύεται σε «αρχή», τη γνωστή σαν «αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων».
Η αυτοτέλεια των χρήσεων σαν αρχή καθιερώθηκε από επιστημονική δεοντολογία. Επειδή όμως η παράβαση της επηρεάζει το φορολογητέο εισόδημα από τη μία χρήση στην άλλη, τελικά η αρχή αυτή έγινε και υποχρεωτικός κανόνας του φορολογικού δικαίου.
Με βάση λοιπόν αυτή την αρχή, το αποτέλεσμα της κάθε χρήσης, προκύπτει από ποσά εσόδων και εξόδων που είναι χρονικά «εκκαθαρισμένα» από όσα αφορούν σε περιόδους έξω από τα χρονικά όρια της κάθε χρήσης. Με διαφορετική διατύπωση, αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται να συμπεριληφθούν στα ποσά που προσδιορίζουν το αποτέλεσμα της κάθε χρήσης, ποσά που ανήκουν σε άλλη. Αυτό επιδιώκεται με την λειτουργία των «Μεταβατικών Λογαριασμών».
Η αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων εκφράζεται ως εξής:
Με την εκκαθάριση στο τέλος της χρήσης των εξόδων και των εσόδων.
Η εκκαθάριση αυτή περιλαμβάνει, τόσο για τα έξοδα, όσο και για τα έσοδα, δύο κινήσεις: τη μείωση τους με τυχόν λογισμένα, που όμως δεν αφορούν τη χρήση που κλείνεται και αντίθετα, με την αύξηση τους, με τα τυχόν μη λογισμένα, που ανήκουν σε αυτή τη χρήση.
